اين مقاله پس از بيان اهميت و لزوم مطالعه موسيقي در پژوهش هاي مردم شناختي برخي خصوصيات و ويژگي ها در موسيقي تركمن را تشريح مي كند. در بخش هاي بعدي، مقاله به توضيح مختصر موسيقي آوازي لاله، هودي، بازي آوازي آي تر ك ـ گون ترك و انواع مراسم موسيقي درماني در جامعه تركمن از جمله پُرخواني، ذكر و نوازندگي ني و دوتار بر بالين مبتلايان به بيماري هاي خاص مانند سرخك مي پردازد. موسيقي در جامعه تركمن نيز مانند ديگر جوامع و اقوام علاوه بر پاره اي خصوصيات كلي داراي ويژگي هاي خاص خود مي باشد كه اين امر را مي توانيم متاثر از عواملي چون قدمت تمدن، احساسات و عواطف مردمي كه در آن فرهنگ نشو و نما يافته، كيفيت جغرافيايي محل سكونت قوم، طبيعت پيرامون، شرايط قومي، حوادث تاريخي، عوامل اجتماعي و خاطرات شادي بخش و دوران غم انگيز بدانيم.
به طور كلي در فرهنگ تركمن، موسيقي جايگاه شايسته اي داشته و در انواع آوازي، سازي و سازي ـ آوازي در مراسم و مناسبت هاي مختلف به طور مستقيم يا غيرمستقيم حضور پر رنگ و معنا داري نشان مي دهد.
در اين مقاله از روش هاي تطبيقي وكار ميداني (روش ژرفانگر در مردم شناسي) بهره گرفته شده و فيش برداري (مطالعه كتاب خانه اي)، روش هاي مشاهده منظم و مشاهده مستقيم يا همراه با مشاركت و مصاحبه در آن انجام گرفته است. براي اين منظور در جشنواره چهاردهم موسيقي فجر (تهران) در اكثر اجراهاي گروه هاي موسيقي تركمني حضور يافته ومشاركت داشته ايم. از اين گذشته در مراسم وجشن هاي عروسي منطقه كه مزين به اجراي موسيقي تركمني بود، شركت كرده و با در نظر گرفتن موضوعات مورد مطالعه در مقاله توجه خود را به نكات مرتبط با آن ها متمركز كرده ايم. هم چنين به مشاهده مكرر مراسم ذكر، مراسم پُرخواني، شركت در شب نشيني هاي موسيقي تركمني، مصاحبه جهت جمع آوري لاله، هودي وترانه هاي عروسي، مصاحبه با مطلعين امور فرهنگي ـ هنري در زمينه ها و موضوعات گوناگون از جمله موسيقي درماني با ني و دوتار، ويژگي هاي كلي و خاص موسيقي تركمن (از جمله دستگاه ها، سبك ها، مقامات) مراسم مرتبط با موسيقي و… پرداخته ايم كه حاصل آن در بخش هاي مختلف مقاله آمده است.
کليدواژگان: ادبيات شفاهي ؛ بازي هاي آوازي ؛ بخشي ؛ پرخواني ؛ تركمن ؛ موسيقي آوازي ؛ موسيقي درماني ؛ مراسم ذكر ؛ مردم شناسي موسيقي