مقاله حاضر نتيجه كاري ميداني و اكتشافي در حدود دو دهه پيش است، كه با پژوهش كتاب خانه اي آميخته و پرورده شده است. در قسمت نخست نوشته، كوشيده ايم تا نو بودن بافت اين نوع قالي در ايران مورد بررسي قرار دهيم. با وجود محدوديت بسيار در منابع، به مدارك و اسنادي دست يافتيم كه نشان مي دهد، حداقل، بافت اين نوع قالي از زمان سلجوقيان رواج داشته، و اوج آن در عصر صفوي بوده است. و دنباله آن، چه به صورت قاليچه يا به صورت تابلو فرش، و تابلو فرش خط برجسته و غيره، در ملاير و قم و كاشان و اصفهان و به ويژه در تبريز تا به امروز ادامه يافته است.
برجسته بافي گل و باغ و ريحان در قاليچه هاي گل برجسته و وفور اين نقوش در صنايع و هنرهاي مختلف ايراني نويسنده را به رديابي تاريخي و ريشه يابي فرهنگي و سبب جويي اين گل خواهي و گل سازي و گل افشاني واداشته است. همچنين پس از معرفي قاليچه هاي نقش (گل)برجسته دره جوزان شيوه بافت، انواع رنگ ها و نام نقش ها و اندازه ها، و ذكر دلايل فني و تاريخي گزينش اين نقش ها در اين نوع قاليچه، سعي كرده ايم معاني و راز و رمزهاي تاريخي و سرچشمه هاي فرهنگي آن ها را بكاويم.
گفتني است نگارنده در اين نوشته، افزون بر معرفي قاليچه هاي نقش برجسته دره جوزان، به مناسبت از برخي مراكز بافت و برخي كارهاي مشاهده شده در دو دهه گذشته نيز اشاراتي كرده است، به اميد آن كه تحقيقات بيشتري درباره قاليچه هاي گل برجسته و تابلو فرش هاي نقش برجسته ايران به كمك موزه فرش ايران و سازمان ها و وزارت خانه هاي مربوط به آن به انجام رسد