پيشينه تاريخي مناطق تحت نفوذ حكومت ايلام و كشف گنجينه هاي نفيس و ارزشمند ارجان، كلماكره و رامهرمز از دوران ايلام نو در سال هاي اخير، موضوع مهمي است كه مي بايست مورد توجه ويژه پژوهشگران قرار گيرد. ايلاميان مجموعه اقوامي بودند كه از هزاره چهارم تا هزاره اول ق.م، بر بخش بزرگي از مناطق جنوب غربي ايران فرمانروايي داشتند. گستره كشور ايلام شامل خوزستان، لرستان كنوني، پشتكوه ايلام و كوه هاي بختياري بوده است. كشور ايلام شامل دو بخش كوهستاني و دشت بوده كه به شكل فدرال اداره مي شد و به مركزيت شهرهاي بزرگ آن، حكومت-هاي مستقل و خودگرداني تشكيل مي شد. شاهكان ساماتورا (صاحبان گنجينه كلماكره) نيز يكي از اين ايالت هاي مستقل در دوران ايلام نو بودند كه گنجينه پادشاهي آنها به طور اتفاقي در غار كلماكره شامل صدها قلم شيء منحصر به فرد نقره و طلا در سال 1368 در پلدختر لرستان كشف و تعداد بسيار زيادي از آنها به صورت قاچاق از كشور خارج شد. تكنيك ساخت و وجود كتيبه هايي به خط و زبان ايلام نو روي برخي از اشياء ارتباط آنها را با افق فرهنگي ايلام نو آشكار مي كند. ساماتورا نام يكي از حكومت هاي ايلامي مآب، در حوضه رود سيمره در جنوب لرستان بوده كه در طول قرن هفتم و اوايل قرن ششم ق.م به وسيله شاهكان محلي ساماتورا اداره مي شده است. در اين مقاله ما به معرفي و تحليل ظروف جانورسان اين گنجينه كه شيوه هنري و موضوع اصلي آنها نقوش جانوري است و داراي كاركرد آب پاش براي ريختن مايعات در مراسم آييني و تشريفاتي بوده، مي پردازيم. اين گونه از اشياء علاوه بر خصوصيات زيبايي شناسانه هنري، از نظر تاريخي داراي اهميت خاصي هستند. مهم ترين اهميت كشف اين اشياء كمك به مطالعه مناسبات تجاري و فرهنگي با همسايگان خود در اين دوره تاريخي است و عدم كشف نمونه هاي مشابه آنها از ساير نقاط ديگر اهميت مطالعه آنها را دوچندان مي كند.
کليدواژگان: ظروف مجسمه اي، آب پاش، كلماكره، لرستان، ايلام نو، ساماتورا