چکیده
گرفتن ماليات در تمام دوره هاي تاريخ ايران از سكنه شهرها، روستاها و عشاير همه مناطق متداول بوده است. با اين وجود شيوه جمع آوري ماليات ها منطبق با محيط و فرآورده هاي محيطي و ارزش محلي آن ها متغير بوده است. در پهنه سكونتي عشاير لرنشين به دليل گستره زياد آن، طبيعي است كه شيوه جمع آوري ماليات ها بسيار متفاوت باشد. زيرا فرمانروايان، واليان، كلانتران و سرپرست هاي مناطق مختلف داراي سياست واحدي نبوده اند. بررسي تاريخ اجتماعي اين مناطق نيز اين گوناگوني سياست ها را تاييد مي كند. آنچه مسلم است،اين است كه اين ماليات ها به دو صورت نقدي و جنسي جمع آوري مي شده اند. در اين ميان چون گردش حجمي پول در عشاير نسبت به شهرها و روستاها بسيار كند و كاربرد آن بسيار كمتر بوده است، از اين رو مقدار ماليات را نسبت به فرآورده هاي كشاورزي و دامي عشايري تعيين مي نمودند منتهي به شيوه محلي بر روي هر واحد از فرآورده ها، ارزش پولي نيز مي گذاشتند كه به سهولت به هم تبديل و مقدار ماليات بنا بر رضايت توده هاي عشايري نقدي و يا جنسي قابل پرداخت باشد. در جمع آوري ماليات قدرتمند بودن و يا نبودن سران و رهبران در مقدار ماليات تاثير فراوان داشت. تمام شواهد نشان دهنده اين واقعيت است كه اجحاف هاي فراواني در اين ماليات گيري ها اعمال مي گرديد، در مقاله حاضر سعي بر اين بوده است كه در بررسي انواع ماليات هاي عرفي، نقدي يا جنسي، شيوه هاي تبديل و اخذ آن ها در فصول و زمان هاي مورد نظر، از منابع معتبر بهره گرفته شوند. به هر رو بايد اذعان داشت كه تا كنون همه ماليات هايي كه طبق عرف و سنت از توده هاي عشايري گرفته مي شد در هيچ منبعي جمع آوري و پژوهش آن عملي نگرديده است تا براي ثبت در تاريخ هاي محلي مكتوب و يادگار مانند.
کليدواژگان: انسان شناسي اقتصادي ، پول ، عشاير ، لرستان ، ماليات ، مبادله ، مطالعات عشايري