جنگ جهاني دوم در سال 1324 ش / 1945 م به پايان رسيد. پيروزي متفقين ظاهراً دنيايي آزاد و دموکرات را به ملل گيتي نويد مي داد. مردم ايران که کشورشان از سال 1320ش توسط نيروهاي متفقين اشغال شده بود، اميدوار شدند که به زودي سربازان آنان خاک ايران را ترک خواهند کرد. از سوي ديگر فضاي باز سياسي حاصل از سقوط سلطنت ديکتاتوري رضا شاه و اجراي قانون اساسي مشروطه، مملکتي آزاد و مردمي را به ايرانيان بشارت مي داد. از اين رو جنب و جوش و هيجان هاي اجتماعي در جامعۀ ايران به خصوص شهرهاي بزرگ ايجاد گرديد. زنان نيز با توجه به جريانات روز و افزايش آگاهي و معلومات اجتماعي، به اهميت نقش خود در جوامع واقف گرديده و براي احقاق حقوق اجتماعي پايمال شدۀ خود به فعاليت پرداختند و با عضويت در احزاب و تشکيل کانون ها و انجمن ها و انتشار روزنامه و مجله و جلسات سخنراني به طرح و بررسي مسائل زنان ايران همت گماشتند. اين مقاله بر آن است تا با استناد به اسناد آن دوران شمه اي از فعاليت زنان را در سال هاي 1324-1325 ش / 1945 – 1946 م که مصادف پايان جنگ دوم جهاني و بحران آذربايجان است، مورد بررسي قرار دهد
