صخره هاي منقوش را شايد بتوان به عنوان قديم ترين جلوه هاي هنري جامعه انساني در نظر گرفت. سابقه اين هنر را بيش از 30 هزار سال تخمين مي زنند. اين هنر در ايران نيز سابقه طولاني دارد. درمقاله حاضر محور اصلي معرفي و مطالعه اين هنر در بخشي از سرزمين وسيع ايران (ارسباران-سونگون) مي باشد. در منطقه مورد نظر صدها تصوير به صورت حكاكي و نقاشي بر روي صخره ها و پناهگاه هاي زير سنگي شناسايي و مورد مطالعه قرار گرفته اند. اين نقوش نه تنها از نظر تنوع (نقوش حيواني- انساني- نمادين و …) بلكه از نظر قدمت نيز اهميت به سزايي دارند. مطالعه مردم شناختي اين نقوش اطلاعات بسيار قابل توجهي درباره وضعيت و محدوده حوزه هاي فرهنگي وهم چنين روابط و چگونگي اشاعه فرهنگ را در زمان هاي بسيار دور (پيش از تاريخ) در چهار راه قفقاز- آناتولي- زاگرس و فلات مركزي ايران در اختيار پژوهش گران قرار مي دهد.
کليدواژگان: آناتولي ، ارسباران ، انسان شناسي باستان شناختي ، زاگرس ، سلتي ، سنگ نگاره ، قفقاز ، ميتو گرام ، نقوش انساني ، نقوش حيواني ، هيتي