اين مقاله درصدد است از منظر انسان شناسي شهري به موضوع انسجام اجتماعي برخاسته از قوميت و خاستگاه قومي – فرهنگي مهاجران ساكن در محله ي اسلام آباد كرج طي روند اجراي طرح ساماندهي اين محله بپردازد. بدين منظور مطالعه گروه هاي مختلف مهاجران آذري زبان از روستاهاي سرخه از توابع تبريز، بوئين از زنجان و چنارلق و سفيدآب از ادربيل در اين تپه و همچنين حسينيه ها و هيات هاي مذهبي آنها به عنوان نقاط تبلور انسجام اجتماعي – قومي، در محله اسلام آباد كرج مدنظر بوده است.
روش مورد استفاده در اين تحقيق، روش انسان شناسانه، يعني روش هاي كيفي و با استفاده از مصاحبه و مشاهده ي مستقيم بوده است. همچنين از روش دنبال كردن گره انسجام بخش گروه نيز استفاده شده كه داده هاي بسياري را فراهم آورده است.
سياستگذاري هاي كلان اثرات مثبت و منفي روي شهر و گروه هاي ساكن در آن دارد. برخي از گروه ها متحمل اثرات مثبت يا منفي بيشتري نسبت به سايرين مي شوند. تلاش ساكنان براي به حداقل رساندن اين تاثيرات بازنماي پويايي گروه هاي ساكن در محله هاي مختلف است. مطالعه تعامل و پويايي اين گروه ها در رابطه با سياست گذارها مي تواند نقش مهمي در تصميم گيري هاي سياستگذاران ايفاء نمايد.
تحقيق حاضر به مطالعه يكي از چندين طرح سياست گذاري در اسلام آباد كرج پرداخته است، كه به نام طرح سامان دهي تپه مرادآب كرج مشهور است. اجراي طرح تملك و تخريب خانه هاي آلونك نشين تپه مرادآب طي 19 سال، 4 هزار خانوار را مجبور به تغيير محل سكونت خود به ساير نقاط همان تپه، شهر كرج و يا ساير شهرهاي كشور كرده است. در اين فرايند قدمت حضور مهاجران و تعداد اعضاي قومي آنها در اتخاذ تصميماتي كه براي حفظ انسجام خويشاوندي و قومي خود در تقابل با تاثيرات طرح بر انسجام زدايي روابط اجتماعي شان، موثر بوده است؛ به-طوري كه مهاجراني كه مدت كوتاه تري از سكونت شان مي گذشته (كمتر از 10 سال) به صورت دسته جمعي به نقطه ي ديگري از شهر مهاجرت كرده اند، و مهاجران با قدمت سكونت متوسط ( 10 تا 20 سال) به شكل دو يا سه گروه در سطح شهر پراكنده شده اند، و گروه هاي با قدمت سكونت طولاني (بيشتر از 20 سال) به دليل احساس تعلق بيشتر نسبت به محله، سعي در باقي ماندن در محل و لذا يافتن مسكن در قسمت هاي ديگر تپه مرادآب داشته اند. نكته قابل ملاحظه آن است كه اين پراكندگي ها عمدتا حول محور اماكن گردهمايي هفتگي و ماهانه ي اعضاء گروه كه در واقع اماكن مذهبي هستند، صورت مي گيرد.
کليدواژگان: آلونك نشيني، طرح هاي به سازي و نوسازي شهري، انسجام قومي، قوميت، حسينيه، تطبيق پذيري، اسلام آباد كرج، اماكن مذهبي