ميرزا محمود شيرازي از تاجران شيراز ، در سال 1309 ه . ق برابر با سال 1270 شمسي به قصد تجارت و سياحت به بمبيي مسافرت مي كند. وي ابتدا از راه زميني از شيراز به سمت بوشهر حركت مي كند و در مسير خود از راه قديم شيراز – كازرون يعني از راه صعب و بسيار دشوار كتل هاي پيرزن و دختر عبور مي كند. مسير كازرون به بوشهر از راه هاي شناخته شده آن زمان است كه به لحاظ نفوذ دولت بريتانيا در جنوب ايران و اهميت اين ناحيه براي بريتانيا حفظ و امنيت آن اهميت حياتي دارد. ميرزا محمود پس از اقامت كوتاهي در بوشهر از طريق دريا با كشتي به سمت بمبيي حركت مي كند كه از مسيرهاي بندر لنگه ، بندر عباس ، جاسك گذشته ، سپس وارد كراچي مي شود و از آنجا به بمبيي مي رسد. ميرزا محمود به مدت دو ماه در بمبيي مي ماند و در اين مدت از مكان هاي ديدني بمبيي كه برايش جالب بوده است ديدن مي كند. از مناظر طبيعي مانند پارك گرفته تا مكان هاي فرهنگي و تاريخي چون تياتر ، سيرك ، موزه ، نمايشگاه نقاشي و مسجد و كليسا. ميرزا محمود در تمام اين ديدارها ، مشاهدات خود را به سادگي و شيوايي خاصي به رشته تحرير در مي آورد . غير از اين مكان ها ديگر مشاهدات ميرزا محمود از جمله مراسم هندوها و يا نزاع بين پيروان اديان نيز جالب است . سفرنامه ميرزا محمود از ديد مردم شناسي تاريخي بسيار مفيد است . وي بدون قضاوت در مورد مشاهداتش تنها آنها را به توصيف مي كشد و همين بي طرفي و بي غرضي وي نيز اثر او را از ديد مردم شناسي مهمتر كرده است. هدف از انجام اين مقاله بررسي و تجزيه و تحليل سفرنامه ميرزا محمود شيرازي از ديد مردم شناسي تاريخي و فرهنگي است.
تنها نسخه منحصر به فرد سفرنامه ميرزا محمود در آرشيو نسخ خطي كتابخانه مجلس نگهداري مي شود.