نقش و ميزان و كيفيت حضور و بروز عناصر و مولفه هاي ديني و به ويژه مذهبي در تنظيم و ساماندهي، تغيير جهت و ايجاد تغييرات ساختاري، در برنامه هاي مسافرتي و نظام جابه جايي مكاني و تجربه هاي طي مسافت در زندگي روزانه مردم و يا اساسآ پديد آوردن انگيزه هاي جديد يا ايجاد برنامه ها و آيين هاي تازه در اين زمينه، در ايران عصر صفويه ـ قاجاريه در مقاله حاضر مورد بررسي قرار گرفته و نشان داده شده است كه بسياري از اجزاي تشكيل دهنده نظام مسافرت و حمل و نقل در اين دوران ــ اعم از مولفه هاي معنوي و خرده فرهنگي چون انگيزه ها، انتخاب زمان، آيين هاي رايج و نيز اجزا و مولفه هاي مادي همچون وسائط حمل و نقل و تسهيلات مسافرتي ــ در حد قابل ملاحظه اي در چارچوب آموزه هاي ديني و مذهبي شكل گرفته يا دست كم تغييراتي حاصل كرده اند. اطلاعات و گزاره هاي اين مقاله عمدتآ ناظر به زندگي روزانه مردم عادي ايران در اين دوره هاست.
کليدواژگان: سفر، حمل و نقل، ايران عصر صفويه ، قاجاريه، زندگي روزانه، فرهنگ ديني، مردم عادي